klasztor
historia klasztoru
Początkowo franciszkanie przybyli do pobliskiej Brzeźnicy, gdzie książę Leszek Czarny miał im uposażyć kościół i klasztor. Prawdopodobnie w 1297 r. król Władysław Łokietek spowodował przeniesienie klasztoru z Brzeźnicy do Radomska i on uznawany jest za fundatora i wielkiego dobrodzieja tego klasztoru. Burzliwe były dzieje franciszkanów radomszczańskich. W latach 1382 i 1384 w klasztorze odbyły się zjazdy szlacheckie. Tu dokonano wyboru św. Jadwigi na króla Polski, także tu miała dojść do skutku przedwstępna umowa spisana w sprawie zawarcia małżeństwa Królowej Jadwigi z Jagiełłą. Częste pożary i wojny, które nawiedzały i niszczyły miasto doprowadziły do tego, że w połowie XV wieku zakonnicy zmuszeni byli przenieść się znowu do Brzeźnicy i dopiero po ok. 80 latach – dzięki życzliwości i hojności królowej Bony, drugiej żony Zygmunta Starego – mogli w 1543 r. powrócić do Radomska, ponieważ dzięki jej staraniom odbudowano kościół i klasztor. Niestety r. 1651 pożar zniszczył klasztor już po raz szósty. W latach 1728-37 ówczesny gwardian, o. Gordian Wąsowski wybudował klasztor murowany, co pozwoliło zakonnikom na powrót. Nie był to, niestety ich ostateczny powrót.
Po rozbiorach Polski Księstwo Sieradzkie, a więc i Radomsko zagarnęły Prusy. Rząd pruski w 1800 r. skonfiskował znaczną część dóbr klasztornych, a zakonnikom na utrzymanie wyznaczył pensje. Po utworzeniu w roku 1807 Księstwa Warszawskiego, a po kongresie wiedeńskim (1815) Królestwa Kongresowego, Radomsko znalazło się w granicach Królestwa, a więc pod panowaniem Rosji carskiej. W 1863 r. w klasztorze franciszkanów mieścił się jeden ze sztabów powstania styczniowego. Za tę patriotyczną wierność franciszkanie srogo zapłacili. W 1864 r. gwardian o. Kamiński za wygłoszenie patriotycznej mowy przy wzniesieniu dębowego krzyża, istniejącego do dziś, postawionego na cześć poległych w walce o wolność w 1863 r., został osadzony w więzieniu w Piotrkowie; innych zakonników wywieziono do etapowego klasztoru w Kaliszu, przeznaczonego na wymarcie. Sam klasztor został zniesiony – pozostał w nim tylko jeden zakonnik o. Adam Gąsiorowski. Po jego śmierci (1874) kościołem franciszkańskim zarządzali księża prefekci miejscowych szkół.
Pod koniec I wojny światowej, gdy część terenów Królestwa Polskiego zajęły wojska austriackie, jeszcze w połowie sierpnia 1918 roku udało się franciszkanom przybyłym z Galicji odzyskać kościół i część klasztoru. Pierwszym gwardianem odzyskanego klasztoru był o. Romuald Wojtal. Razem z nim byli o. Korneli Czupryk i o. Augustyn Hamielec. Dekretem z 15 lutego 1919 r. rząd Rzeczypospolitej uznał klasztor radomszczański za własność franciszkanów, ale w pomieszczeniach klasztornych mieściły się agendy urzędu powiatowego i dopiero w 1937 r. cały klasztor został przejęty przez zakonników. Wielkie trudności przeżywał klasztor również w czasie II wojny światowej.
Po wojnie klasztor zaczął powoli dźwigać się z upadku. W 1968 r. obchodzono jubileusz 50-lecia powrotu franciszkanów do Radomska. Nieprzerwanie od 1921 r., a zatem prawie w całym tym okresie, z klasztorem franciszkanów związał swoją działalność chór im. Stanisława Moniuszki, który swą działalnością zyskał wielkie uznanie mieszkańców Radomska i okolic. Z klasztorem nie była i nie jest związana parafia, dlatego praca zakonników skoncentrowana była głównie na sprawowaniu Eucharystii, głoszeniu kazań i posłudze w konfesjonale, czym zakonnicy zyskali sobie uznanie mieszkańców. Bracia oddziaływali przez katechezę, prowadzenie bractw i stowarzyszeń, a przede wszystkim przez głoszenie misji i rekolekcji ludowych.
Ze względu na cieszący się czcią wiernych obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus dnia 10 października 1991 roku bp Stanisław Nowak nadał kościołowi rangę sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Bolesnej i dokonał poświęcenia Dróżek Matki Bożej Bolesnej umieszczonych w murze przylegającym do dziedzińca przykościelnego. W połowie lat 90. urządzono kaplicę Miłosierdzia Bożego w pomieszczeniu znajdującym się przy wejściu na krużganki klasztoru. Od szeregu lat klasztor w Radomsku służył jako dom formacyjny. W II połowie lat 90. XX wieku klasztor był miejscem formacji braci zakonnych.
opracował o. Marek Hałambiec OFMConv
